cadı kültü hipotezi

Erken Modern dönemdeki cadı mahkemelerinin, Avrupa'nın Hristiyanlaşmasından sağ kurtulan bir pagan dinini bastırmaya yönelik bir girişim olduğunu öne süren, artık geçerliliğini yitirmiş bir teoridir. Bu hipotezin savunucularına göre, suçlanan cadılar aslında bu iddia edilen dinin takipçileriydi. Sözde 'cadı kültü', Hristiyan zulümcülerin Şeytan ile özdeşleştirdiği, verimlilik ve yeraltı dünyasının Boynuzlu Tanrısı'nın tapınmasına ve takipçilerinin cadılar Şabatı'nda geceleyin ayinler düzenlemesine dayanıyordu.

Bu teoriye, on dokuzuncu yüzyılın başlarında iki Alman bilim adamı Karl Ernst Jarcke ve Franz Josef Mone tarafından öncülük edildi ve yüzyılın ilerleyen dönemlerinde Fransız tarihçi Jules Michelet, Amerikalı feminist Matilda Joslyn Gage ve Amerikalı folklorist Charles Leland tarafından da benimsendi. Hipotez, en önemli sunumunu, Britanyalı Mısır bilimci Margaret Murray tarafından The Witch-Cult in Western Europe (1921) adlı eserinde sunduğu ve daha sonra The God of the Witches (1931) gibi kitaplarda ve Encyclopedia Britannica'ya katkısında daha da genişlettiği versiyonuyla aldı. “Murrayite teorisi”, yirminci yüzyılın başlarında ve ortalarında akademi dünyası ve genel halk arasında popüler oldu, ancak cadı mahkemeleri uzmanları tarafından hiçbir zaman kabul edilmedi ve 1960'lar ve 1970'lerde derinlemesine araştırmalarla kamuoyu önünde çürütüldü.

Günümüz Avrupa cadılık inançları uzmanları, 'pagan cadı kültü' teorisini tarihsel olmayan bir yaklaşım olarak görüyorlar. Artık akademik bir fikir birliği var ki, cadı olarak suçlanan ve idam edilen kişiler, herhangi bir cadı dini, pagan veya başka türlüsünün takipçisi değillerdi. Eleştirmenler, teorinin birkaç kusurunu vurguluyorlar. Mahkemelerden elde edilen kanıtların son derece seçici bir kullanımına dayanıyordu, böylece hem suçlananların hem de suçlayanların eylemlerini ve olayları büyük ölçüde yanlış temsil ediyordu. Ayrıca, suçlanan cadıların iddialarının doğru olduğunu ve işkence ve zorlama ile bozulmadığını yanlış bir şekilde varsaydı. Dahası, 'cadı kültü'nün Hristiyan öncesi bir hayatta kalma olduğu iddialarına rağmen, Orta Çağ boyunca böyle bir 'pagan cadı kültü'ne dair hiçbir kanıt yoktur.

Cadı-kült hipotezi, edebiyata etki etmiş ve John Buchan, Robert Graves ve diğerleri tarafından kurgu eserlerine uyarlanmıştır. Yirminci yüzyılın ortalarında Britanya'da ortaya çıkan ve 'pagan cadı kültü'nün bir hayatta kalması olduğunu iddia eden modern Paganizmin yeni bir dini hareketi olan Wicca'ya büyük etki etmiştir. 1960'lardan bu yana, Carlo Ginzburg ve diğer bilim insanları, Avrupa halk kültüründeki Hristiyan öncesi dinin hayatta kalan unsurlarının Erken Modern cadılık stereotiplerini etkilediğini savunmuşlardır, ancak bilim insanları hala bunun Murrayite cadı-kült hipoteziyle nasıl ilişkili olabileceği konusunda tartışmaktadırlar.

(bkz: arras cadı avı)
(bkz: bamberg cadı avı)
(bkz: bargarran cadı avı)