para

Çoğu kişi paranın ne olduğundan bihaber. Paranın kazanılma yolunun sadece devlete kapak atmak olduğuna inanan milyonlar var. Öte yandan işsizliği az göstermek ve eğitim seviyesini, göz boyamak adına istatistiklerde arşa çıkarmak için fütursuzca açılan üniversiteler var. Tüm bunların yanında bir de teknoloji sayesinde rahat yaşayanların hayatlarını kolayca görüp, imrenen ve bulunduğu durumdan ne olursa olsun asla memnun olmayan aşırı materyalist gençler var. Aşırı çünkü din o kadar çok saçma sapan şeylere alet edilmiş ve yıpratılmış ki, hiçbir manevi değer taşımadıkları gibi, haklı olarak da nefret içerisindeler.

Okul, paraya, finansal okuryazarlığa, kapitalizmin işleyişi ve bu fare oyununda yukarılara çıkmak için gereken şeylere dair hiçbir şey öğretmiyor. Koca bir çark, sağa sola vasıfsız eleman yetiştirmek, az biraz kafası basanları da, yine aynı elemanların üstünde birazcık daha iyi bir konumda çalıştırmak üzere kurulu. Anaokulundan başlayarak, tamamen otoriteye uyum sağlayan, denileni sorgulamadan yapması istenen, var olan şeylerle, önüne konulan neyse onla uğraşılması istenen, farklı bir şey ortaya koyanları cezalandıran 24 yaşına kadar süren bir sistem. Böyle bir sistemden geçen birinden özgür olmasını beklemek çok zor. Mezun olur olmaz, yine öğretmen figürünü aramaya başlıyorlar. Ona ne yapması gerektiğini söyleyecek, parasını verecek öğretmenler. ivan illich okulla hapishane arasında pek farkın olmadığını, bunun insanlar tarafından nasıl görülemediğine çok şaşırdığını ifade eder. Hiç mi işe yaramıyor bu okul derseniz, elbette kampüsü güzel bir yerde okuduysanız, güzel anılar bırakıyor olabilir o da sadece üniversite için geçerli. Çocuklara verilmesi gereken tek şey, merak duygusu ve kendi kendine öğrenebilme yetisi. Gerisini o çocuk halleder çok güzel bir şekilde. ivan illich'in kitabı yazdığı dönemde internet gibi bir bilgi deryası yoktu, şimdilerde bu kitabın değeri çok daha arttı