cemal paşa

Oğluna yazdığı son mektup,

Sevgili oğlum Ahmed ;
Ben uzunca bir seyahate çıkıyorum. İhtimal ki sizi uzun müddet göremeyeceğim. Ve yine ihtimal ki benden uzun müddet haber alamayacaksınız. İşte sana bu mektubumla bazı nasihatler vereceğim. O nasihatleri can kulağıyla dinle, onların haricine çıkma.
Oğlum,
Sen benim en büyük evladımsın. Benden sonra ailemizin erkeği sensin. Sana ismimden başka miras kalacak hiçbir şeyim yoktur. Hiç beş paralık bir servete malik değilim. Ben ölürsem, annenin birkaç parça elması bütün aileyi ancak üç sene kadar iaşe edebilecek bir şey tutar. Ondan sonra ananı, halanı, büyükanneni himaye edecek, onları kimseye muhtaç olmayarak besleyecek olan ancak senin çalışkanlığındır. Dünyada kendi sa'yinden (emeğinden) başka hiç kimseye güvenme. Hiç kimseden on para bile isteme. Ne kazanırsan onları annen ve kardeşlerin için sakla. Sen gayet fakirane bir hayat geçir. Her şeye tahammül et. Fakat anneni aç bırakma, namerde muhtaç etme.Eğer ben ölürsem, annen memlekete dönecek. Sen tahsilini ikmal ettikten sonra annenin yanına gidersin. Ve onunla beraber kendine bir iş bulursun. Yapacağın tahsil ziraat olduğu için toprak işinden başka hiçbir şeye ehemmiyet verme. Bu meslek seni de, ailemizi de pekâlâ geçindirebilir. Azamet satma. Daima mahviyetkâr (alçakgönüllü) ol. Hiç kimsenin kalbini incitme. Kardeşlerinle, bahusus Mehmet'le güzel geçin. Kardeşlerini her zaman himaye et. Onları kimseye çiğnetme. Vatan muhabbeti, Türklük muhabbeti senin en büyük ziynetin olsun. Vatanını, Türklüğü her şeyden ziyade sev. O ikisi için hiçbir fedakârlıktan çekinme. Ben öldükten sonra benim şimdiye kadar takip ettiğim yolu aynen sen takip et. Ölmez sağ kalır ve yine size kavuşursam, seni istediğim gibi çalışkan, mert ve namuslu bir genç görürsem, çektiğim ve bundan sonra çekeceğim bin türlü meşakkatleri kâmilen (bütünüyle) unutacağım. İşte yavrum, saba söyleyeceklerim bunlardan ibarettir. Seni cenabı hakkın birliğine emanet ederim evladım. Baban Ahmet Cemal, 12 Mayıs 1920