7-8 yaşındayken öldü diye bildiğim ufaklık. ne yazık ki bilimin karanlık yüzünü ortaya çıkaran çok önemli bir deney bu. neden düzeltmek için uğraşmamışlar onu anlamıyorum. sanırım psikolojinin yeterince bilinmemesinden kaynaklı. sonuçta hasarın kalıcı olduğu görülse de terk edilmiştir.
little albert deneyi
Little albert deneyi yada türkçe ismiyle Küçük Albert deneyi 20. Yüzyılın başlarında bir çocuk üzerinden koşullaştırma ve koşullaştırılmış korku üzerine yapılan deneydir.
Denek bir çocuk olduğundan elbette ki etik bir denek değildir ancak o dönemler psikoloji terimi bile tam oturmadığından psikolojik ahlak veya deneylerde bir kısıtlama yoktu.
Deney John Broadus Watson isimli davranış bilimci psikolog tarafından yapılmıştır.
11 aylık bir çocuk süt annesinden alınarak ailesinin dahi haberi olmadan denek malzemesi olarak kullanılmıştır. Öncelikle çocuğun tepkilerini ölçmek adına çocuğa fare, maymun, tavşan, Köpek gibi tüylü hayvanlar gösterilmiş çocuğun korku göatermediği hayvanların tüyleriyle merakla oynadığı kısmen sevdiği gözlemlenmiştir. Daha sonra pamuk, maske, yün gibi yine tüylü eşyalar gösterilmiş cocuk belirgin bir korku göstermeden onları da ilgiyle okşamıştır.
Daha sonra ise denek başladığında çocuğa bir tavşan gösterilir tavşanı sevmeye kalkınca bir çubukla masaya vurarak yüksek ve rahatsız edici bir ses çıkartırlar çocuk tavşandan uzaklaşıp sesin korkusuyla ağlamaya başlar.
Denek bir hafta kadar bu şekilde uyarılır. 2. Hafta ses olmasa dahil çocuk tavşandan korkup yumuşak kürkünü sevemez ve ağlayarak kaçmaya çalışır yürüyemediğinden sadece 12 aylık olduğunden ağlayıp kendisini yana yatırmakla yetinir.
Peki tavşan gibi tüylü bir canlıya karşı koşullanan çocuk diğer tüylü hayvanlara karşıda koşullanmışmıdır? Deneye göre evet çocuk diğer tüylü havanların hatta pamuk, maske gibi tüylü şeylerin de yüzeyine tepki göstererek ağlar.
John Broadus Watson 'un son bir sorusu kalmıştır. Bu koşullanma geçici mi? Kalıci mı? Bir ay kadat deneye ara verilir bu araya rağmen çocuktaki korkular devam eder.
Denek burada sonlanır albert süt annesine geri verilir.
Watson bu deneyi bir kaç psikoloji dergisine yollar sizce bir çocuk üzerinde yapılan bu deneyin cezası yada karşılığı ne olmuştur? Sayısın övgü ve saygı kazanan watson bugün dahi ilk koşullaştırma yapan bilim adamı olarak kitaplarda geçer.
Peki ya albert? Albertin ailesinin kimliği deneyden sonra açıklammaz. Ve albert'in de akıbeti belirsizdir.
Denek bir çocuk olduğundan elbette ki etik bir denek değildir ancak o dönemler psikoloji terimi bile tam oturmadığından psikolojik ahlak veya deneylerde bir kısıtlama yoktu.
Deney John Broadus Watson isimli davranış bilimci psikolog tarafından yapılmıştır.
11 aylık bir çocuk süt annesinden alınarak ailesinin dahi haberi olmadan denek malzemesi olarak kullanılmıştır. Öncelikle çocuğun tepkilerini ölçmek adına çocuğa fare, maymun, tavşan, Köpek gibi tüylü hayvanlar gösterilmiş çocuğun korku göatermediği hayvanların tüyleriyle merakla oynadığı kısmen sevdiği gözlemlenmiştir. Daha sonra pamuk, maske, yün gibi yine tüylü eşyalar gösterilmiş cocuk belirgin bir korku göstermeden onları da ilgiyle okşamıştır.
Daha sonra ise denek başladığında çocuğa bir tavşan gösterilir tavşanı sevmeye kalkınca bir çubukla masaya vurarak yüksek ve rahatsız edici bir ses çıkartırlar çocuk tavşandan uzaklaşıp sesin korkusuyla ağlamaya başlar.
Denek bir hafta kadar bu şekilde uyarılır. 2. Hafta ses olmasa dahil çocuk tavşandan korkup yumuşak kürkünü sevemez ve ağlayarak kaçmaya çalışır yürüyemediğinden sadece 12 aylık olduğunden ağlayıp kendisini yana yatırmakla yetinir.
Peki tavşan gibi tüylü bir canlıya karşı koşullanan çocuk diğer tüylü hayvanlara karşıda koşullanmışmıdır? Deneye göre evet çocuk diğer tüylü havanların hatta pamuk, maske gibi tüylü şeylerin de yüzeyine tepki göstererek ağlar.
John Broadus Watson 'un son bir sorusu kalmıştır. Bu koşullanma geçici mi? Kalıci mı? Bir ay kadat deneye ara verilir bu araya rağmen çocuktaki korkular devam eder.
Denek burada sonlanır albert süt annesine geri verilir.
Watson bu deneyi bir kaç psikoloji dergisine yollar sizce bir çocuk üzerinde yapılan bu deneyin cezası yada karşılığı ne olmuştur? Sayısın övgü ve saygı kazanan watson bugün dahi ilk koşullaştırma yapan bilim adamı olarak kitaplarda geçer.
Peki ya albert? Albertin ailesinin kimliği deneyden sonra açıklammaz. Ve albert'in de akıbeti belirsizdir.
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?